Psikanaliz ve Psikodinamik terapi

Psikanaliz ve Psikodinamik terapi

Psikanaliz

Psikanaliz, bilinçdışı süreçleri ve çocukluk deneyimlerinin mevcut davranışlar, duygular ve ilişkiler üzerindeki etkisini anlamayı amaçlayan bir terapi modelidir. 19. yüzyılın sonunda Sigmund Freud tarafından geliştirilen psikanaliz, serbest çağrışım, rüya yorumlama ve aktarım gibi tekniklere dayanır. Psikanaliz, zihnin derinlerine inerek bireyin kendini keşfetmesini sağlar ve bu süreç bireyde kalıcı içsel değişiklikler yaratmayı hedefler.

Bilinçdışı süreçlerin insanların davranışları üzerinde etkisi vardır. Psikanaliz, bilinçdışındaki gizli unsurları açığa çıkarıp, bireyin kendisini derinlemesine anlamasını sağlamayı hedefler. Kişi hayatında zorluklarla ve engellerle karşılaşır, bu engellerin kökleri ise bu yaklaşıma göre sıklıkla kişinin farkına varamayacağı kadar derinlerdedir, bu engelleri çözmek için psikoterapi bir ihtiyaçtır (The International Psychoanalytical Association, n.d.).

Teknikler ve Uygulamalar:

• Serbest Çağrışım: Danışan aklına gelen her şeyi sansürsüz bir şekilde dile getirir. Terapist, bilinçdışındaki çatışmaları keşfetmeye çalışır.
• Rüya Analizi: Rüyaların sembolik anlamları çözülerek bilinçdışına dair içgörü kazanılır.
• Aktarım ve Karşıt Aktarım: Danışan, geçmişteki ilişkilerini ve duygusal çatışmalarını terapiste yönlendirebilir; bu süreçte terapistin tepkileri de analiz edilir.

Seans Süresi ve Tedavi Süresi: Haftada 3-5 seans olacak şekilde yıllarca sürebilir.

Kullanım Alanları:

· Kişilik Bozuklukları: Özellikle borderline, narsisistik ve obsesif-kompulsif kişilik bozukluklarında içsel çatışmaların keşfi ve çözümü için kullanılır.

· Kronik Depresyon: Tekrarlayan ya da tedaviye dirençli depresyon vakalarında derinlemesine analiz için tercih edilir.

· Travma Sonrası Etkiler: Çocuklukta yaşanan travmaların etkisini anlamak ve çözmek için etkilidir.

· Anksiyete Bozuklukları: Yaygın anksiyete bozukluğu ve panik bozukluk gibi kronik anksiyete durumlarında, kök nedenlere inerek çözüm arar.

· Cinsel İşlev Bozuklukları: Bilinçdışı çatışmalar ve duygusal blokajların giderilmesi için kullanılır.

· Kimlik ve İlişki Sorunları: Kişinin kimlik ve ilişkilerle ilgili derin çatışmalarını ele almak için uygundur.

· Psikosomatik Bozukluklar: Fiziksel semptomların psikolojik kökenlerini inceleyerek bu semptomları hafifletmeyi hedefler.

Psikodinamik terapi

Psikodinamik terapi, psikanalize kıyasla daha kısa süreli ve hedef odaklıdır. Bu model, bireyin mevcut yaşantısındaki sorunlarına odaklanarak geçmişin ve bilinçdışı süreçlerin bu sorunlar üzerindeki etkisini inceler.

Psikodinamik terapi, bireylerin bilinçdışı düşünce ve duygularını keşfederek, bu içsel süreçlerin mevcut davranış ve duygusal durumlar üzerindeki etkilerini anlamalarına yardımcı olan bir psikoterapi türüdür.

Kurucuları: Psikodinamik terapinin temelleri, 20. yüzyılın başlarında Sigmund Freud tarafından atılmıştır. Freud, insan zihnini id, ego ve süperego olarak üç bileşene ayırmış ve bilinçdışı süreçlerin bireyin davranışları üzerindeki etkisini vurgulamıştır. Freud'un ardından Carl Jung, Alfred Adler, Karen Horney, Erik Erikson ve Melanie Klein gibi psikologlar, psikodinamik yaklaşıma kendi katkılarını yaparak teoriyi zenginleştirmişlerdir.

Teknikler ve Yaklaşım: Psikodinamik terapi, bireyin bilinçdışındaki süreçlere odaklanarak psikolojik sorunları çözmeye çalışan bir terapi türüdür. Temel kavramlar arasında şunlar bulunmaktadır:

• Bilinçdışı Süreçler: Psikodinamik terapi, bireylerin bilinçdışı düşünce ve duygularının mevcut davranış ve duygusal durumları üzerinde büyük bir etkisi olduğunu vurgular.
• Geçmiş Deneyimler: Psikodinamik terapi, bireylerin geçmiş deneyimlerinin, özellikle çocukluk dönemindeki deneyimlerin, mevcut yaşamlarını nasıl etkilediğini araştırır.
• İçsel Çatışmalar: Bireylerin içsel çatışmalarını ve bu çatışmaların duygusal ve davranışsal sonuçlarını araştırır.
• Savunma Mekanizmaları: Egonun, içsel çatışmaların yarattığı kaygıyı azaltmak için kullandığı stratejilerdir.
• Aktarım ve Karşı Aktarım: Terapide, danışanın terapiste geçmiş ilişkilerindeki duyguları yansıtması (aktarım) ve terapistin danışana yönelik duygusal tepkileri (karşı aktarım) süreçleridir.

Süre ve Sıklık: Psikodinamik terapi genellikle haftada bir veya iki kez, ortalama birkaç ay ila bir yıl sürecek şekilde yapılandırılır. Bu terapi, belirli hedeflere yönelik olduğundan daha kısa sürede sonuç almayı amaçlar..

Amaç: Psikodinamik terapinin amacı, bireylerin bilinçdışı düşünce, duygu ve motivasyonlarını keşfederek, bu içsel süreçlerin mevcut davranış ve duygusal durumlar üzerindeki etkilerini anlamalarına yardımcı olmaktır.

Bu sayede bireyler, içsel çatışmalarını çözebilir ve daha sağlıklı başa çıkma mekanizmaları geliştirebilirler.

Kullanım alanları: Psikodinamik terapi, çeşitli psikolojik sorunlara uygulanabilir.

· Depresyon: Özellikle belirli yaşam olayları veya ilişki sorunlarından kaynaklanan depresyonun tedavisinde kullanılır.

· Anksiyete Bozuklukları: Güncel stres faktörlerinin ve ilişki dinamiklerinin anksiyete üzerindeki etkisini inceleyerek tedavi sunar.

· İlişki Problemleri: Bireyin ilişki kalıplarını ve başkalarıyla etkileşimlerindeki zorlukları anlamasına yardımcı olur.

· Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB): Travmatik olaylarla ilgili bilinçdışı süreçlerin güncel yaşama etkisini ele alır.

· Kişisel Gelişim ve Kendini Tanıma: Kişinin kendini daha iyi tanımasını sağlayarak kişisel gelişime katkıda bulunur.

· Kimlik Sorunları ve Kendilik Algısı: Bireyin kimlik algısını ve kendilik farkındalığını artırmak için etkilidir.

· Bağımlılıklar: Bağımlılık davranışlarının altında yatan bilinçdışı çatışmaları inceleyerek tedavi sürecine katkı sağlar.

 Psikoanalitik Terapi ile Psikodinamik Terapi arasındaki Benzerlikler

• Bilinçdışına Odaklanma: Her iki terapi türü de bireyin bilinçdışı süreçlerinin, yani farkında olmadan sakladığı duyguların, düşüncelerin ve çatışmaların mevcut yaşantısını nasıl etkilediğini araştırır.
• Geçmiş Deneyimlerin İncelenmesi: Çocukluk dönemindeki deneyimlerin bugünkü ilişkiler, duygular ve düşünceler üzerindeki etkisini anlamaya çalışır.
• Terapötik İttifakın Önemi: Her iki terapi de danışan-terapist ilişkisinin güvene ve içtenliğe dayalı olması gerektiğini vurgular.

Psikoanalitik Terapi ile Psikodinamik Terapi arasındaki Farklılıklar

• Süre ve Yoğunluk: Psikanaliz uzun süreli ve haftada birkaç kez yapılan yoğun bir terapi iken, psikodinamik terapi daha kısa süreli ve haftada bir veya iki kez yapılan bir modeldir.
• Odak Noktası: Psikanaliz, tüm zihinsel süreçleri anlamaya çalışırken psikodinamik terapi bireyin mevcut sorunlarına ve ilişkilerine daha fazla odaklanır. Psikodinamik terapi, bireyin bilinçdışı süreçlerini keşfederken, bireyi günlük yaşamında zorlayan belirli temaları ele alır.
• Terapistin Rolü: Psikanalizde terapist, nötr bir duruş sergileyerek danışanın içsel dünyasını tamamen açığa çıkarmasına izin verir. Psikodinamik terapide ise terapist daha aktif bir katılımcı olup bireyin farkındalığını artırmak için yönlendirici bir rol oynar.

Hangi Durumlarda Kullanılır?

• Psikanaliz: Uzun süreli ve derinlemesine bir değişiklik isteyen, çoğunlukla travma, karmaşık kişilik bozuklukları, kronik depresyon gibi derinlemesine analiz gerektiren sorunları olan bireylerde kullanılır.
• Psikodinamik Terapi: Depresyon, anksiyete, ilişki problemleri ve daha hedef odaklı sorunları olan bireyler için uygun bir terapi modelidir. Ayrıca, günlük yaşamdaki zorluklara daha hızlı yanıt vermesi gereken danışanlarda tercih edilir.

Hangi Yöntemi Seçmeli?

Psikanaliz ve psikodinamik terapi arasında seçim yaparken, bireyin terapi hedefleri, zaman taahhüdü ve keşif derinliği dikkate alınmalıdır:

• Psikanaliz: Bireyin çözülmemiş travmalarıyla başa çıkmak, bilinçdışını derinlemesine keşfetmek ve yaşamının genelinde kalıcı değişiklikler yapmak istediği durumlarda psikanaliz daha uygundur.
• Psikodinamik Terapi: Kısa sürede belirli bir sorunu çözmeye odaklanan ve mevcut ilişki kalıplarını incelemek isteyen bireyler için psikodinamik terapi daha ideal bir seçenektir.

Sonuç olarak, her iki terapi de bireyin kendini tanımasına, bilinçdışı çatışmalarını fark etmesine ve daha sağlıklı başa çıkma mekanizmaları geliştirmesine katkıda bulunur. Psikanaliz, daha derin ve kapsamlı bir içsel keşif süreci sağlarken, psikodinamik terapi belirli sorunlara yönelik daha kısa sürede sonuç almayı hedefler.