Psikiyatrist Ne Yapar, Psikologdan Farkı Nedir?

“Bu yaşadığım şey tıbbi bir durum mu, terapiyle düzelir mi, yoksa ilaç gerekir mi?”

Birçok insan tam bu ikilemin içinde kendini kaybolmuş hisseder.

Google’da en sık yazılan sorular bile bunu gösteriyor:

• Psikiyatrist mi psikolog mu?

• İlaç kullanmalı mıyım?

• Psikiyatrist depresyona bakar mı?

• Kaygı için psikiyatriye mi gitmeliyim?

İyi haber şu: Bu soruların hiçbiri yanlış ya da abartılı değil.

Tam tersine, psikiyatri ile psikolojinin farkını bilmek tedavinin en doğru şekilde başlamasını sağlar.

Bu yazı —Türkiye’de ve dünyada yayınlanan güncel çalışmalar ışığında (APA, Royal College of Psychiatrists, WHO, 2020–2024)— sana şunu göstermek için hazırlandı:

Hangi durumda psikiyatriste gidilir?

Hangi durumda klinik psikolog yeterlidir?

Ve aslında bu iki uzmanlık nasıl birlikte çalışır?

Psikiyatrist Kimdir?

Psikiyatrist, tıpta uzmanlık yapmış hekimdir.

Yani:

• 6 yıl Tıp Fakültesi
• Ardından 4-5 yıl Psikiyatri Uzmanlık Eğitimi

alır. Psikiyatristin uzmanlık alanı, beynin kimyasal işleyişi, nörobiyolojik süreçler, duygu düşünce-davranışı etkileyen bozukluklar ve psikiyatrik ilaç tedavileridir.

Bir psikiyatrist:

✔ Tanı koyabilir

✔ Beyin görüntüleme ve laboratuvar sonuçlarını değerlendirebilir

✔ Psikiyatrik ilaç yazabilir

✔ Psikoterapi eğitimi aldıysa terapi uygulayabilir

✔ Ağır psikiyatrik tabloyu kontrol altına alabilir

Özellikle şu durumlarda psikiyatrik değerlendirme çok önemlidir:

• Şiddetli depresyon
• Bipolar bozukluk
• Yoğun kaygı ve panik atak
• Travma sonrası çökkünlük
• Psikotik belirtiler (gerçeklik algısında bozulma)
• İntihar düşüncesi
• Aşırı uykusuzluk ya da aşırı uyku
• Kontrol kaybı yaşanan davranışlar

Bunlar “abartı” belirtiler değildir. Bunlar, vücudun “yardım çağrısıdır.”

Psikiyatriste Gitmek Neden Utanç Değildir?

Toplumda hâlâ bir kalıp var: “Psikiyatriste giden delidir.”

Bu yanlış inanç yüzünden insanlar aylarca, yıllarca yardım almayı erteliyor. Oysa güncel araştırmalar (The Lancet Psychiatry, 2023) şunu çok açık söylüyor:

Psikiyatrik destek alan kişiler, daha hızlı iyileşiyor ve relaps oranı düşüyor.

Yani psikiyatriye gitmek bir “son çare” değil; bütünsel iyileşmenin en etkili yollarından biri.

Psikiyatrist – Psikolog Farkı Nedir?

Çok net bir ayrım çizelim. Kafan karışmasın.

Psikiyatrist = Tıp Doktoru

İlaç yazabilir. Tıbbi tedavi düzenler. Ağır psikiyatrik tabloları yönetir

Klinik Psikolog = Terapi Uzmanı

Psikoterapi uygular. Davranış – duygu – düşünce örüntülerini çalışır. Kök sebeple ilgilenir

Birini seçmek zorunda değilsin.

En iyi sonuç, çoğu zaman birlikte çalıştıklarında çıkar. Biri duyguların “kimyasal” kısmını düzenler, diğeri yaşam örüntülerini, ilişkileri, çocukluk izlerini, travmaları işler.

Araştırmalar (APA, 2022) diyor ki: İlaç + Psikoterapi birlikte uygulandığında iyileşme oranı %70’in üzerine çıkıyor.

Hangi Belirtiler Psikiyatrist Değerlendirmesi Gerektirir?

Eğer son 2–4 haftadır şunları yaşıyorsan:

• Uykun tamamen bozulduysa
• Sabah yataktan kalkacak enerjin yoksa
• Ağlama krizlerini durduramıyorsan
• Yemek düzenin ciddi şekilde değiştiyse
• Konsantrasyon sıfıra düştüyse
• Kalp çarpıntısı, nefes darlığı yaşıyorsan
• “Hayat anlamsız geliyor” diyorsan
• Kendine zarar verme düşünceleri başladıysa
• Gerçeklik algında bulanıklık hissediyorsan

Bu noktada psikiyatrist değerlendirmesi bir zorunluluktur. Bu bir zayıflık değil, hayatını korumaktır.

Psikiyatrist Tedavisi Nasıl İlerler?

1. İlk Görüşme – 20-40 dakika
2. Geçmiş öykün, şikâyetlerin, aile öykün, tetikleyiciler konuşulur.
3. Tanı / Ön Tanı
4. Bu, seni “etiketlemek” değildir.bSorunun hangi grubun parçası olduğunu anlamaktır.
5. Tıbbi Tedavi Planı
6. Gerekirse düşük doz ilaç başlanır.bİlaç, “kişiliği değiştiren bir şey” değildir; beynin yorgun sistemini toparlamak içindir.
7. Psikoterapiye Yönlendirme
8. Dünyadaki standart yaklaşım budur: İlaç + Terapi.
9. Kontrol Randevuları
10. 2–6 hafta aralıklarla ayarlanır.
11. İlaç her zaman geçici bir destektir — ömür boyu değildir.

Psikiyatriye Gitmezsen Ne Olur?

Çoğu kişi bunu merak eder ama sormaya çekinir.

Gerçekler şöyle:

• Belirtiler genellikle kronikleşir, yani derinleşir.
• İlişkiler bozulur: öfke, içe kapanma, sessizlik duvarları…
• İş / okul performansı düşer.
• Aile içi çatışmalar artar.
• Ekonomik kararlar sağlıksızlaşır (alışveriş, impulsif harcamalar).
• Sosyal hayat tamamen biter.
• Öz bakım (yemek, uyku, temizlik) bozulur.

Yani “geçer” diye beklenen her hafta, aslında sorunu büyüten bir haftadır.

Peki TerapistimBurada Bu Süreci Nasıl Kolaylaştırır?

Birçok kişi psikiyatrist bulurken zorlanıyor.

“Bu doktor bana uygun mu?”, “Kaç yıldır bu alanda?”, “Hangi hastanelerde çalıştı?”

Görünmez bir belirsizlik var.

TerapistimBurada.com bu belirsizliği ortadan kaldırır.

Platformda psikiyatristleri:

• Şehir ve ilçe bazında
• Uzmanlık alanına göre
• Deneyim yılına göre
• Çalıştığı ekollere ve klinik ilgi alanlarına göre

filtreleyebilirsin.

Her uzman profilinde:

✔ Eğitim geçmişi

✔ Klinik deneyim

✔ Çalıştığı psikiyatrik alanlar

✔ Gerekli sertifikalar

✔ Online – yüz yüze seçenekleri

şeffaf şekilde görünür.

Ve en önemlisi:

İlk seansa özel 1000 TL indirim avantajı psikoterapi tarafında geçerlidir.

Yani psikiyatrist değerlendirmesi sonrası terapiye başlamak istersen, sistem seni doğru uzmana yönlendirir.

Psikiyatrist mi, Psikolog mu?

Aslında ikisi birden hayatını kolaylaştırır.

Psikiyatrist beynin biyolojisini düzenler.

Klinik psikolog yaşam örüntünü, duygularını, ilişkilerini düzenler.

Biri fırtınayı dindirir, diğeri yolunu bulmana yardım eder.

Eğer şu anda bu yazıyı okuyorsan, büyük ihtimalle içten içe bir destek arıyorsun.

Bu çok değerli bir adımdır.

TerapistimBurada’daki uzmanlara göz atabilir, sana en uygun psikiyatristi ve psikoloğu kolayca bulabilirsin.

Doğru destek hayatın yönünü değiştirir gerçekten.

Sağlık Bakanlığı Uyarısı: Bu Belirtiler Varsa En Yakın Sağlık Birimine Başvurun

Psikolojik belirtiler bazen tıbbi bir durumla iç içe geçebilir.

Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı’nın ruh sağlığı rehberlerinde belirtildiği üzere, aşağıdaki belirtilerden biri veya birkaçı varsa yalnızca terapi değil, doğrudan bir sağlık profesyoneli tarafından değerlendirme gerekir:

• Kendine zarar verme düşüncesi

• Çevreye zarar verme riski

• Gerçeklik algısında bozulma (halüsinasyon, sanrılar)

• Şiddetli intihar düşünceleri

• Bilinç bulanıklığı veya ani davranış değişiklikleri

• Kontrol kaybı yaşanan öfke patlamaları

• Ani gelişen ciddi uyku bozuklukları (2–3 gün hiç uyuyamama)

• Çok hızlı kilo kaybı / aşırı iştahsızlık

• Panik atakların artması ve günlük işlevselliği tamamen bozması

Bu belirtiler “acil müdahale” gerektiren ruhsal durumların işaretleri olabilir.

Bu nedenle böyle bir tablo varsa: 112 Acil, aile hekimi, devlet/üniversite hastanelerinin psikiyatri birimleri veya en yakın sağlık kuruluşu devreye girmelidir.

SSS – Sık Sorulan Sorular

1. Psikiyatrist ile psikolog arasındaki temel fark nedir?

Psikiyatrist tıp doktorudur, ilaç yazabilir; psikolog terapi uzmanıdır ve psikoterapi uygular. Genellikle en iyi sonuç birlikte çalıştıklarında elde edilir.

2. Hangi belirtilerde psikiyatriste gitmek gerekir?

Uykusuzluk, yoğun kaygı, depresyon, intihar düşüncesi, gerçeklik algısında bozulma, panik atak artışı ve işlevselliğin ciddi düşmesi durumunda psikiyatriste başvurulmalıdır.

3. Psikolog terapiyle hangi sorunları çözer?

Kaygı, depresyon, travma, ilişki sorunları, özgüven, öfke kontrolü ve düşünce-davranış örüntülerini etkileyen birçok duygusal problem terapiyle çalışılabilir.

4. Psikiyatri tedavisinde ilaç zorunlu mudur?

Hayır. İlaç yalnızca gerektiğinde ve düşük dozlarla başlanır. Terapiyle birlikte uygulandığında iyileşme oranı araştırmalara göre yüzde 70’in üzerine çıkar.

5. Psikiyatrist veya psikolog seçerken nelere dikkat edilmeli?

Eğitim geçmişi, deneyim yılı, uzmanlık alanı, çalıştığı ekoller, hasta yorumları ve online/yüz yüze seçeneklerinin uyumu önemlidir. Doğru eşleşme tedavi sürecini hızlandırır.