İdealize Edilmiş Aşk

Limerence : İdealize edilmiş AŞK

Yüzyıllardır binlerce hikayeye konu olmuş, insanlığın çözmekte ve içinde olmakta zorlandığı bazen küçük bir bakışla bile kişinin içini yumuşacık yapan,terleten, nehirler gibi akan o aşk ! Ve bu aşkın daha yoğun ve saplantılı hali gibi, genellikle tek taraflı duygusal bağlılıkla karşımıza gelen Limerence kavramını bugünkü yazımızda ele aldık, her ne kadar aşka benzer gibi görünsede aslında aşk ve limerence tamamen farklı bir duygusal deneyimdir.

Limerence nedir ? 

Limerence bir kişiye duyulan yoğun ve obsesif bir pencereden daha çok karşımıza çıkan bir aşk duygusudur.Terim amerikalı psikolog Dorothy Tennov tarafından 1979 yılında tanımlanmıştır.Limerence genellikle aşırı duygusal ve bilişsel odaklanma,kişiye yönelik düşüncelerin sürekliliğinin ardı ardının kesilmemesiyle romantik arzu ile karakterize edilir.Fakat limerence klasik romantik aşkın ötesinde, daha çok bir takıntı halinde gelen düşüncelerle iç içe geçer.

Limerence temelde bakıldığında 3 evreden oluşmaktadır.İlk evresi bağlanmadır. Kurulan romantik bağın zaman içerisinde daha güçlü hale gelmesi ile kişi aşık olduğu hissiyatına kapılabilir.Sonrasında kristalleşme olarak adlandırılan 2. evre bireyin duyduğu sevginin çok daha derin hale bürünmesiyle devam etmektedir. Bu evrede kişi kendi isteklerini, ihtiyaçlarını yani aslında kendisinin neyi istediğini unutup tamamen odağını karşısındakinin istek ihtiyaç ve zevklerine göre değerlendirmektedir.Son evre ise bozulma olarak karşımıza çıkar bu evrede,yoğun bir kaygı endişe ve panik dönemi olarak gelir

. Tehklike çanları çalarken burda limerentin başvurduğu yol karşısındakini kaybetmemek için zekasını,kendisini her şeyini kullanarak ve elbetteki baskı yaparak kontrol etme çabasına girmektedir.

Limerence’in Belirtileri Nelerdir ?

Limerence’in belirtileri, kişiden kişiye farklılık göstermekle birlikte genellikle aşağıda belirtilen unsurları içermektedir:

1.     Sürekli Düşünme: Limerent kişi, sürekli düşünür kişiyle ilgili hayaller kurar ve tüm planlarından önde tutarak diğer olay ve durumlara karşı ilgisizlik ve hissizlik yaşama noktasına kadar gelebilir.

2.     Obsesif Davranışlar : Limerent kişi, karşısındaki kişinin tüm hareket ve kelimelerini, ifadelerini analiz eder ve bu kişiyle ilgili yeni ipuçlarını tıpkı bir dedektif gibi takip eder.

3.     Zihinsel ve Duygusal Dalgalanma : Kişinin ruh halinin aşırı şekilde değişmesini duygusal dalgalanmalar olarak tabir edebiliriz.Kişi çok mutlu olduğu bir halden depresif bir hal arasında gelip gider. Karşıdaki kişinin her türlü tepkisi limerent kişiyi fazlasıyla etkiler, örneğin eğer olumlu bir tepkiyse muhteşem bir mutluluğa kapılır.

4.     Fizyolojik Belirtiler : Hissedilen duygular nedeniyle aşırı heyecanlanma, terleme, titreme gibi fiziksel belirtiler baş göstermektedir.

5.     İdealize etme : Limerent kişi, sevgi duyduğu kişiyi genellikle mükemmel bir portre içerisinde görür, kişinin kusurlarını gözünü kapatır.Dolayısıyla bu durumla beraber gerçekçi olmayan beklentiler açığa çıkar.Limerence idealizasyonu besler.Kişi sevdiği kişiyi düşündükçe daha da mükemmel hale getirir.

Limerence’in Normal Aşktan Farkı Nedir ?

 Yoğunluk ve Takıntı : Limerence, aşırı yoğun duygusal ve zihinsel odaklanmayı içerirken, normal aşk buna kıyasla daha istikrarlı belki de bir açıdan baktığımızda daha güvenli ve daha sağlıklı bir bağlanma şeklini içerir. Normal aşkta, karşılıklı anlayış ile kurulan bağ empat davranışlar gözlemlenebilirken limerence de kişi diğer kişiyi adeta bir nesne gibi görüp sürekli onunla ilgili düşünceler içerisinde kendini bulur ve sıkışır.

Duygusal Dalgalanmalar : Normal aşkta duygusal denge daha iyi sağlanırken limerence olumlu anlar ile olumsuz anlar arasında çok hızlı ve belirgin geçişler kurmaktadır.

Obsesif Düşünceler : Limerence’teki obsesif düşünceler, kişinin sosyal hayatını, rutindeki aktivitelerini olumsuz etkiler ve bu kısımlarda bozulmalara neden olur.Normal aşkta bu tür takıntı durumları daha az ve daha sağlıklı bir şekilde yönlendirilir.

Bağımlılık hissi : Limerence genellikle duygusal bağımlılığı ve kişiyi, diğer kişiye aşırı derecede bağımlı hale getiren arzunun hat safhada olduğu durumu ifade eder.Normal aşk ise karşılıklı bağımsızlıkla var olabilir ve her iki tarafında bireysel olarak sağlıklı bir gelişimde olmasına birbirine fayda olmasına olanak tanır. Gerçekten aşık olan kişiler yalnız da olsa birine bağlı olmadan sürdürebileceklerine inanırken limerent kişiler tek başına bir yaşamı mümkün olarak görmemektedirler.Partnerden ayrı olmanın düşüncesini bile kabul etmezler işte tam da bu yüzden hayal kırıklığına maruz kalma çok fazla olur.

Limerence ‘in Etkileri ve Sağlık Üzerindeki Sonuçları

Limerence’in uzun süreli etkileri, bireyin psikolojik sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir.Duyguların yoğunluğu, depresyonu anksiyeteyi tetikleyebilir.Kişisel bağımlılığı da arttırır. Aynı zamanda gerçeklik dışı beklentilerle hareket edilmesi, ilişki sorunlarına potansiyel terk edilme korkusuna zemin hazırlar.Ayrıca kişi son derece kaygı seviyesi yüksek şekilde geldiğinde obsesif düşüncelerinde beraberinde bu kaygıyı yönetmede zorlanır.

Duygusal Tükeniş : Sürekli olarak süregelen duygusal dalgalanmaların kişinin üzerinde bırkatığı tükenmişlik ve yorgunluk mevcuttur. Ne zaman mesaj atacak ? ‘’Bana mı baktı ‘’ gibi gibi sorular sürekli zihinde çalışır ve durmaz. Tüm bunlar duygusal açıdan yıpranmaya kişiyi maruz bırakır.

Odak Problemleri: Limerence günlük rutinleri için bile odaklanmayı sağlayamaz.Kafasında sürekli olarak aynı kişi ve bu kişi bağlamında düşünceler gezdiği için zorlantıları artmaktadır.

Kimlik Karmaşası : Kişi saplantılı olduğu kişiye öylesine vurgun bir haldedir ki kendi de dahil diğer kimse odağı ve dikkati olmaz kişinin benliğini bile unutmasına sebep olacak kadar mühim bir nokta olarak kimlik karmaşası dediğimiz durum ortaya çıkabilir.Bu noktalar bireyin kendiliğine sahip çıkması için oldukça önemlidir.

Sosyal İzolasyon: Dışarıda vakit geçirmek yerine her zaman sevdiği kişinin düşünceleriyle meşgul olur. Bu da sosyal ortamdan izole halde kalmaya bu çevreden uzaklaşmaya sebep olur.

Sonuç olarak, limerence aşkla karıştırılmaması gereken, daha çok kaygı ve zihinsel bozukluklar ile bağlantılı bir durum olarak gelir. Sağlıklı bir ilişki, bireyin içinde denge kurma ihtiyacına eşlik ederken diğer durumda bunun tam tersi meydana gelir. Limerent bireyin başvurduğu idealize etme sevdiği kişiyi mükemmelin tam tasviri olarak görmesi ve bu bağlamda saplantılı olması temel ayırıcılardandır. Uzun süre devam ettiği durumlar söz konusu olduğunda ise duygusal sağlık son derece olumsuzluğa maruz kalır. Bu yüzden bireylerin bu duygularını anlaması ve anlamlandırması gerektiğinde profesyonel destek alması oldukça gereklidir.